Yordan

"Ik heb mijn eigen beeld gecreëerd van wie ik wil zijn."

Vier jaar na zijn eerste getuigenis, blikken we met Yordan terug op de periode tussen toen en nu. Het werd een getuigenis over thuiskomen bij jezelf dankzij de steun van je omgeving. Een openhartig gesprek over hoe een community steun biedt, maar tegelijkertijd ook ongelukkig maakt. Een verhaal van zelfaanvaarding en het loskomen van hokjes, etiketten en ideaalbeelden.

De Yordan die we vier jaar terug ontmoetten in Café Den Draak was een ietwat timide achttienjarige, hoopvol onderweg naar zijn eindideaal. Het antwoord op de vraag “Wat maakt jou gelukkig?” verraadt een verlangen naar iets wat nog niet is: “Het ganse traject dat ik al afgelegd heb, en nog aan het afleggen ben. Elke operatie, omdat ze mij een stap dichter brengt bij het eindideaal. Maar bovenal: het moment dat ik in de spiegel zal kijken en zeggen: ‘dit ben ik.’”

“Die getuigenis nu teruglezen is confronterend en pakkend”, begint hij ons gesprek. “Er is veel veranderd op die vier jaar, ook aan mezelf. Ik heb veel meer zelfvertrouwen gekregen.”

Lissabon

De sleutel voor dat zelfvertrouwen ligt ergens in het zuiden van Europa: “Na het middelbaar ben ik in een callcenter in Lissabon gaan werken. Ik moest even weg uit België, want het was me allemaal teveel aan het worden: ik had problemen met mijn familie, ik wist niet wie ik was. En dus ben ik vertrokken. Niemand kende mij daar, en dus had ik de keuze: stel ik me voor als Yordan, de transgender, of ga ik daar gewoon door als Yordan? Ik koos voor het laatste.”

Die keuze, en vooral hoe anderen daarmee omgingen, was zeer belangrijk in zijn proces van zelfaanvaarding: “Het heeft mij zo goed gedaan dat ik eens een jaar als jongen kon leven. Ik hoefde mij niet telkens te verantwoorden, of praten over die operaties. Mijn collega’s die wisten dat wel, maar die vroegen er niets over, of slechts heel sporadisch. Op het strand kon ik gewoon mijn t-shirt uitdoen: er werd niet naar gekeken. De eerste keer werd wel gevraagd naar mijn littekens, maar daarna niet meer. Dat ze mij accepteerden zoals ik ben, heeft me echt een goed gevoel gegeven. Ik was gewoon Yordan, en niet Yordan de transgender. Ik besefte dat die littekens en de rugzak die ik meedraag mij niet anders maken als persoon. Ik ben wie ik ben, en ik ben man genoeg, voor mezelf.”

One of the boys

Vier jaar geleden was Yordan vol lof over de steun die hij kreeg van zijn gezin. Zowel zijn ouders als zijn broers en zus steunden hem onvoorwaardelijk in zijn transitie. Vandaag is de band met zijn broers intenser dan ooit. “Op een dag heb ik eerlijk tegen een van mijn broers gezegd dat ik super bang was dat wij nooit een band gingen hebben, omdat hij een echte macho man is, en wij weinig gemeenschappelijks hebben. Zijn reactie deed me enorm veel plezier: ‘Yordan, jij blijft mijn broer en ik zie u graag. Je hoeft niet met ons te fitnessen, je hoeft niet met ons over meisjes te praten. We vinden u plezant zoals je bent, en je moet niets forceren wat je niet wilt.’”

Dat hij volledig zichzelf kan zijn met zijn broers, ook naar hun vrienden toe, geeft Yordan naar eigen zeggen “een kei-goed gevoel”. “Ik had daar heel veel schrik van, maar mijn angst bleek een vooroordeel van mij. Die hebben mij volledig aanvaard, en het is voor mij ook wel echt tof dat ik one of the boys ben, en niet een buitenbeentje.”

Vertrouwensband

De relatie met zijn ouders liep op een gegeven moment minder over rozen. “Wij zijn even door een serieuze dip gegaan. Door de hormonen werd ik verbaal heel erg agressief. Bovendien zat ik met een identiteitscrisis, en dat allemaal samen zorgde voor een clash. Ik had het gevoel dat mijn ouders mij niet meer steunden, want die stelden geen vragen meer over mijn transitie en stopten met het betalen van mijn hormonen. Ik heb heel lang gedacht dat ik de enige was die in het proces zat, en dat zij er niets van snapten. Maar in Lissabon begon ik te beseffen dat ook mijn ouders een zwaar proces moesten doorgaan.“

Eens terug uit Lissabon, ging Yordan het gesprek aan: “Voorheen kropte ik veel op, uit angst voor hun reactie of ruzie. Maar toen ik terugkwam hebben we een serieus gesprek gehad waarin ik zeer open ben geweest over mijn onzekerheden, en mijn nood aan bevestiging. Ik erkende dat ik vooral in míjn schoenen heb gestaan en niet vanuit hun standpunt heb gekeken – iets waar ze heel dankbaar voor waren. Dankzij die openheid, kunnen mijn ouders en ik nu meer in mekaars schoenen staan, en dat maakt onze band veel intenser. Mijn ouders – en zeker mijn mama – zijn nu opnieuw mijn vertrouwenspersonen, met wie ik alles – ook mijn geslachtsoperatie – kan bespreken. Tijdens ons conflict was ik dat even kwijt, daarom dat ik het nu zo belangrijk vind om hen terug als vertrouwenspersoon in mijn leven te hebben.”

Ruimte voor mij in mijn geheel

Yordan is dankbaar voor alle steun en uitleg die hij heeft gekregen van mede-transpersonen en anderen uit de LGBT community: “Al die mensen samen waren een heel goed vangnet: die hebben mijn coconnetje open gedaan voor mij en ervoor gezorgd dat ik mijn vleugels heb kunnen spreiden. Ik ben bijvoorbeeld nog altijd lid van Brotherhood, een Facebookgroep voor enkel transmannen. De verhalen die ik daar lees, doen me beseffen dat ik niet alleen ben.”

Toch heeft Yordan bewust ook wat afstand genomen van die “community”. Hij vergeleek zichzelf te veel met andere trans personen, en wond zich daar heel hard in op: “Het deed me pijn dat sommigen al een baard of een diepere stem of een operatie kregen, terwijl ik daar nog zat op te wachten. Al dat vergelijken maakte mij ongelukkig, en daarom heb ik besloten om een stap achteruit te nemen.” Afstand nemen, bleek nodig om zichzelf de volle ruimte te geven in zijn zoektocht naar zichzelf: “Ik heb me afgezet van het hokjesdenken, en de verwachtingen en normen die leven. Ik wil nu niet meer perse aan een bepaald ideaal van mannelijkheid beantwoorden. Vroeger volgde ik vooral wat anderen dachten, maar ik moest ruimte maken voor mijn eigen persoonlijkheid, en voor mij in mijn geheel. Want ik ben meer dan alleen maar transgender, ik ben Yordan. Op de duur sluit je het ook af, dat idee van ‘ik ben transgender’. De aanvaarding door anderen is daarin zeer belangrijk: het is dankzij mijn collega’s – die mij als jongen, als Yordan zagen – dat ik mezelf ook zo ben beginnen zien.”

De toekomst

Hoe ziet Yordan de toekomst voor zichzelf? Waar wil hij nog in groeien? “Binnen vijf jaar ben ik 28. Ik hoop dat ik dan gewoon ben wie ik wil zijn. Ik voel dat ik zo meer naar de androgyne kant aan het opgaan ben, maar daar durf ik nu nog niet helemaal voluit in gaan. Ik vind nagellak prachtig, bijvoorbeeld, maar dat durf ik nog niet. Er zit nog wat onzekerheid in mij, en dat is hetgeen waarin ik nog wil groeien.”

Dat hij op vier jaar tijd enorm is gegroeid in zijn zelfacceptatie, staat voor hem als een paal boven water. “Ik ben blij met wie ik ben. Ik heb mijn eigen beeld gecreëerd van wie ik wil zijn. Er zijn momenten dat ik denk: waarom ben ik nu niet als cisjongen geboren? Waarom zit ik met die littekens? Maar de dag daarna loop ik fier rond in mijn blote borstkas, en realiseer ik me: je bent niet bij de pakken blijven zitten. Je hebt je naam laten veranderen, je bent met je hormonen begonnen. Je hebt het toch maar allemaal gedaan. En dan ben ik ongelooflijk trots.